ขันหมากเป็นหนึ่งในพิธีแต่งงานที่บ่าวสาว ต้องจัดเตรียมในขั้นตอนที่บ่าวสาวต้องสู่ขอเจ้าสาว และการจัดเตรียมขันหมาก มีหลายสิ่งที่บ่าวสาวต้องจัดเตรียมให้พร้อม ก่อนถึงวันงานจริง จะได้ไม่ต้องวุ่นวาย จะต้องเตรียมอะไรบ้าง ไปเชคกันเลยค่ะ
ขันหมาก คือ การยกขันหมาก หรือแห่ขันหมาก เป็นการแสดงความเคารพ และบอกกล่าวผู้ใหญ่ฝ่ายเจ้าสาวว่าจะสู่ขอลูกสาวไปเป็นภรรยา
ขันหมากเอก คือ ชุดพานเอกที่ต้องถือต่อท้ายเจ้าบ่าว, เถ้าแก่, พานต้นกล้วย และพานต้นอ้อย มี 4 พานด้วยกัน ได้แก่ พานขันหมาก, พานสินสอด, พานแหวนหมั้น และ พานเทียนธูปแพ ซึ่งพานแต่ละอย่างจะประกอบไปด้วย
-พานขันหมาก: หมากดิบ 4 ผล, ใบพลู 4 ใบ, ใบทอง, ใบเงิน, ใบนาค, ดอกดาวเรือง, ดอกบานไม่รู้โรย, ดอกรัก และถุงเงินถุงทอง ถือโดยเด็กพรมจรรย์ หรือผู้ใหญ่ที่แต่งงานถูกต้องตามธรรมเนียม
-พานสินสอด: ทองคำ, เครื่องประดับ และของมีค่าต่าง ๆ พานสินสอด ความจริงแล้วจะมีจำนวนกี่พานก็ได้ จะเป็นพานใส่เงิน ทองคำ เครื่องประดับ และของมีค่าต่าง ๆ ขึ้นอยู่กับการตกลงกันระหว่างผู้ใหญ่ทั้งสองฝ่ายโดยญาติผู้ใหญ่ ถือโดยพี่น้องของเจ้าบ่าว หรือญาติผู้ใหญ่ของเจ้าบ่าว
-พานแหวนหมั้น:ตกแต่งด้วยไม้มงคลพร้อมกล่องแหวนหมั้นสำหรับเจ้าบ่าว– เจ้าสาว ถือโดยพี่-น้องของเจ้าบ่าว
-พานเทียนธูปแพ: กรวยใบตอง และกระทงธูปเทียนแพ พานธูปเทียนแพร มีไว้สำหรับพิธีการรับไหว้ผู้ใหญ่ ซึ่งในขั้นตอนรับไหว้ผู้ใหญ่นี้ เป็นพิธีที่มีความสำคัญมาก เสมือนเป็นการแนะนำตัวต่อญาติผู้ใหญ่ของแต่ละฝ่ายและการแสดงถึงการเคารพและนอบน้อมต่อบิดามารดาและบรรดาญาติผู้ใหญ่
ขั้นตอนสู่ขอเจ้าสาว
- ตั้งขบวนขันหมากให้ห่างจากบ้านฝ่ายหญิงพอประมาณ นำขบวนโดยเจ้าบ่าวผู้ถือพานธูปเทียนแพร หรือดอกไม้ ตามด้วยเถ้าแก่, เด็กผู้ชายนำขันหมาก, พ่อแม่เจ้าบ่าว, คนถือซองเงิน, คนถือพานต้นกล้วย, ต้นอ้อย, ขบวนขันหมากเอก (ซึ่งส่วนใหญ่ถือโดยผู้หญิง), ขบวนขันหมากโท ปิดท้ายด้วยกลองยาว และขบวนรำ ซึ่งจะใช้เวลาแห่ขบวนขันหมากไปบ้านเจ้าสาวอย่างสนุกสนานค่ะ
- เมื่อขบวนใกล้ถึงบ้านเจ้าสาว พานต้นกล้วย และพานต้นอ้อยจะย้ายไปอยู่หน้าสุด ในขณะที่เจ้าบ่าวจะย้ายไปอยู่หน้าขบวนขันหมาก โดยมีเถ้าแก่ และเด็กถือขันหมากเป็นฝ่ายรับหน้าเมื่อถึงบ้านเจ้าสาว
- เมื่อถึงบ้านเจ้าสาวจะมีการโห่รับกัน 3 ครั้ง จากนั้นเด็กผู้หญิงของฝ่ายเจ้าสาวจะนำพานหมากมาต้อนรับ พร้อมรับพานเทียนธูปแพจากเจ้าบ่าว
- ปิดท้ายด้วย ญาติ และเพื่อนเจ้าสาวจะยืนกั้นเป็นประตูเงิน ประตูทอง โดยเถ้าแก่ต้องเจรจาต่อรองมอบของกำนัลให้ญาติเจ้าสาว หรือเพื่อนเจ้าสาว ประตูจึงจะเปิด โดยประตูแรกคือประตูใช้ จะใช้ผ้ากั้นหรือดอกไม้ที่ร้อยอย่างสวยงาม ประตูที่สองคือประตูเงิน จะใช้ผ้าแพรกั้นไว้ และประตูสุดท้ายคือประตูทอง ซึ่งใช้สายสร้อยทองกั้นไว้ โดยมูลค่าของกำนัลจะต้องสูงขึ้นตามลำดับ
- เมื่อผ่านประตูทั้งหมดแล้ว จะตามด้วยพิธีสู่ขอ, งานหมั้น, รดน้ำสังข์, พิธีแต่งงาน ส่งตัวเจ้าบ่าว-เจ้าสาวเข้าเรือนหอ และ ฉลองมงคลสมรส เป็นอันเสร็จพิธีการแต่งงาน บางประเพณีบ่าวสาวจะเลี้ยง มงคสสมรสอีกวันก็ได้ค่ะ เพื่อที่บ่าวสาวจะได้ไม่เหนื่อยมากไปค่ะ มีเวลาเตรียมตัวด้วยค่ะ
